Uwahoze ari perezida wa Leta Zunze Ubumwe z’Amerika, Bwana Donald Trump, imanza zamukomeranye. Ubu zisa n’izizabangamira icyifuzo cye cyo kwiyamamariza ubuperezida zikanabangamira uburenganzira bwe ku giti cye.
Mu cyumweru gishize, Bwana Trump yahanganye n’ibirego bine bijyanye no kuba ashinjwa kugerageza kwanga ugutsindwa kwe mu matora Perezida Joe Biden yatsindiye mu mwaka w’i 2020.
Ubu bukaba ari inshuro ya gatatu aregwa mu mezi atarenze ane – inshuro imwe mu rwego rwa leta, n’ inshuro ebyiri zindi mu rwego rw’igihugu. Muri rusange, uwahoze ari perezida akaba ashinjwa ibyaha 78.
Urundi rubanza rwa kane rurategerejwe mu mpera z’uku kwezi muri Leta ya Georgia mu majyepfo ya Leta Zunze Ubumwe z’Amerika. Aho ubushinjacyaha bumaze iminsi bucukumbura ukuntu Trump n’abamwungirije baba barivanze mu matora muri iyo leta.
Ibyaha byose aregwa biramutse bimufashe muri izo manza eshatu agahabwa igihano cyo hejuru, Trump ashobora gukatirwa imyaka 641, dukurikije imibare y’ikinyamakuru Político cyandikirwa mu mujyi wa Washington, DC..
Ariko kuba yakatirwa ntaho byanditse, kuko abahanga mu mategeko bahamya ko uwahoze ari perezida ashobora kuvaruka igifungo aramutse yumvikanye n’ubushinjacyaha ndetse akanajuririra umwanzuro w’urubanza.
Trump yahakanye ibirego muri izo manza zose uko ari eshatu, akavuga ko ibyo birego ari ukwivanga mu matora bigamije kumutetereza mu bukandida bwe ku mwanya wa perezida.
Ibyo bibazo by’ubutabera ariko ntibyamubujije kuba akiri kw’isonga mu baharanira ubukandida ku mwanya wa perezida mu ishyaka ry’Abarepublikani. Ariko kuberako hari imanza byibuza zigera kuri ebyiri zegereje umwaka utaha, izi manza zose zishobora kuzazana igihu muri gahunda ye yo kwiyamamariza kuba perezida, hagakubitiraho n’inyandiko zicicikana mu binyamakuru. Dore uko izo manza zifashe.
Ruswa yo gucecekesha umurega
Uru rubanza rwatangiye mu kwezi kwa gatatu, rwatumye Donald Trump aba umuperezida wa mbere mu bahoze bayobora Leta Zunze Ubumwe z’Amerika ushinjwa ibyaha.
Ku itariki 30 z’ukwa gatatu, urukiko rw’i Manhattan mu mujyi wa New York rwamushinje ibirego 34 bijyanye no gusisibiranya nkana inyandiko z’ubucuruzi zo kwishyura icyamamare mu mafilimi yagenewe abantu bakuze mu w’i 2016.
Mu buryo bw’akataraboneka, Trump yarigemuye mu butegetsi nyuma y’iminsi itanu urukiko rw’i Manhattan rumusomera ibirego ashinjwa.
Abunganira Trump mu mategeko bashatse kuvana urubanza mu rukiko rwa Leta ya New York, ngo barushyire mu rukiko rwo mu rwego rw’igihugu, bitwajeko ibyo aregwa mu rubanza bijyanye n’imirimo yari ashinzwe nka Perezida w’igihugu.
Ariko mu kwezi kwa Nyakanga, umucamanza wo mu rwego rw’igihugu yanze ibisobanuro batanze, bityo urubanza ruguma mu rwego rwa Leta ya New York. Urubanza ruteganijwe ku itariki ya 25 Werurwe, mu w’i 2024.
Inyandiko z’amabanga
Uru rubanza, rwatangijwe n’umushinjacyaha udasanzwe Jack Smith, rwabaye urwa mbere mu rwego rw’igihugu cya Leta Zunze Ubumwe z’Amerika Perezida uriho cyangwa wabyigeze aregwa mu rukiko.
Uru rubanza rwaje rukurikira amezi y’ubushakashatsi Bwana Smith yakoze ku mikorere ya Trump mu kubungabunga amabanga y’igihugu nyuma y’aho aviriye ku buperezida muri Mutarama y’i 2021.
Ku itariki ya 8 Kamena, uruhame rw’abacamanza ba rubanda mu mujyi wa Miami muri Leta ya Florida rwashinje Trump ibirego 37. Ibyo birimo 31 byo kuba yaragundiriye impapuro zijyanye n’umutekano w’igihugu ku buryo butemewe n’amategeko, no kuba yaracuze umugambi wo gutambamira ubucamanza. Umukozi ushinzwe gufasha Trump mu bintu bwite bitandukanye, Bwana Walt Nauta, nawe yarashinjwe. Trump yasomewe ibirego ashinjwa ku itariki ya 13 Kamena.
Mu mpera z’ukwezi kwa Nyakanga, abashinjacyaha bongereyeho ibindi birego bitatu, bongeraho n’undi muntu ushinjwa hamwe na Trump – uwo akaba ari umukozi ushinzwe imicungire y’igikingi cya Mar-a-Lago Bwana Carlos De Oliveira.
Bimwe mu birego bishyashya harimo kuba Trump n’abo bakozi be babiri baregwa kwinginga undi mukozi ngo “asibe amavidewo yo kuri za kamera z’umutekano w’igikingi cya Mar-a-Lago kugirango zitazahabwa abacamanza bo mu rwego rw’igihugu ba Leta Zunze Ubumwe z’Amerika.” Trump yahakanye ibyo birego bishyashya.
Urubanza rujyana n’ibyo birego ruzatangira ku itariki 20 Gicurasi, 2024, i Fort Pierce, muri Leta ya Florida. Itariki y’urwo rubanza, yashyizweho na Perezida w’urwo rukiko, Aileen Cannon, yabaye imberabyombi hagati y’icyifuzo cy’ubushinjacyaha bwashakaga ko biba mbere y’Ukuboza, n’icyifuzo cya Trump ko urubanza rwaba rusubitswe kugeza nyuma y’amatora ya perezida wa Leta Zunze Ubumwe z’Amerika.
Amatora yo mu w’i 2020
Uru ni urubanza abantu benshi bitezeho ko rwashegesha Trump cyane, rukaba ari urubanza rwo mu rwego rw’igihugu rujyanye no kuba Trump ashinjwa kuba yarateye akaduruvayo mu myanzuro y’amatora ya Perezida yo mu w’i 2020.
Mu cyumweru gishize, Bwana Jack Smith yatanze ikirego kirimo ibyaha bine. Harimo bitatu bijyanye no kuba Trump yaracuze umugambi, ikindi kimwe cyerekeye gutambamira ubutabera muri ayo matora.
Ikirego cy’ubushinjacyaha cyaje gikurikira ubushakashatsi bwinshi bwa Ministeri y’Ubutabera ku byabaye mu myivumbagatanyo yo ku itariki ya 6 Mutarama, 2021 ku cyicaro cy’inteko ishinga amategeko y’Amerika, Capitol, yakozwe n’uruvunganzoka rw’abambari ba Trump.
Ku itariki ya 3 Kanama, uwahoze ari perezida wa Leta Zunze Ubumwe z’Amerika yitabye urukiko rwo mu rwego rw’igihugu muri Washington, D.C, nuko umucamanza aha ubushinjacyaha icyumweru kimwe kugirango butange itariki urubanza rwatangiriraho. Urubanza ruzatangira kumvwa mu rukiko ku itariki ya 28 Kanama, imbere y’Umucamanza Tanya Chutkan.
Nyuma yo kumva ibirego, Trump yarijujuse ku mbuga nkoranyambaga ye ya “Truth Social” avuga ngo ntashobora kugira urubanza rutabogamye mu mujyi wa Washington, avuga ko ari umujyi ubogamiye ku bo mw’ishyaka ry’abademokrate.
Ubwo umucamanza azakemura ubusabe bwo guhindura aho bazaburanira, uretseko nta cyemeza ko icyo cyifuzo kizubahirizwa.
Kwivanga mu matora yo muri Leta ya Georgia
Donald Trump ashobora guhura n’ibirego by’ubushinjacyaha mu karere ka Fulton County, muri Leta ya Georgia, aho Umukuru w’Ubushinjacyaha Fani Willis amaze iminsi acukumbura ukuntu Trump n’abambari be bashatse gutebura imyanzuro y’amatora ya perezida.
Urukiko rwa rubanda rwarateranye rusuzuma ikirego cyo muri iyo Leta, maze muri Mutarama rusohora raporo rusabamo ko hatangwa ibirego by’ubushinjacyaha. Umushinjacyaha Willis yavuze ko muri Kanama hagati ari bwo azamenyesha umwanzuro ukubiyemo ibirego.
Abantu barenga cumi na babiri bamenyeshejwe n’ibiro by’umushinjacyaha Willis ko barimo gukorwaho iperereza. Ibyo bivuga ko bamwe muri bo cyangwa bose bashobora kuzaregwa mu bucamanza.
Ingaruka mu guhatanira kwiyamamariza Ubuperezida
Nubwo ikizava muri ibyo birego byose kugeza ubu kitazwi neza, inzobere mu by’amategeko zemeza ko nubwo Trump yakatirwa bitamubuza kwiyamamariza ubuperezida.
Itegeko-nshinga rya Leta Zunze Ubumwe z’Amerika rivuga ko hari ingingo eshatu z’ibanze uwiyamamariza kuba perezida agomba kuba yujuje: kuba ari umuturage kavukire wa Leta Zunze Ubumwe za Amerika; kuba yujuje byibuze imyaka 35 y’amavuko; no kuba amaze imyaka 14 atuye muri Leta Zunze Ubumwe z’Amerika. Ariko Itegeko-nshinga ntacyo rivuga ku byaha bishobora kuba bikubiye mu madosiye y’ushaka kwiyamamaza cyangwa ibyiru ashobora kuba yarakatiwe.
Ni ukuvuga ko Trump ashobora kwiyamamariza kuba perezida kabone n’iyo yaba yarakatiwe cyangwa se ari muri gereza, nk’uko byigeze kuba k’uwitwa Eugene V. Debs, umukandida w’Ishyaka rya Gisosiyalisiti muri Amerika. Hashize imyaka irenga ijana.