Iraki Ntizakomeza Kwishyura Koweit

IRAQ-OIL-KURDS-TURKEY

Inteko y'Umuryango w'Abibumbye ishinzwe umutekano kw'isi yakomereye Irak, ihagarika indishyi yahaga Koweit.

Ku itariki ya 2 y'ukwa munani 1990, Irak ya Saddam Hussein yateye igihugu bituranye cya Koweit, ikigarurira mu gihe gito cyane. Amahanga yarahagurutse, noneho Umuryango w'Abibumbye ufata icyemezo cyo kohereza ingabo mpuzamahanga, zari ziyobowe na Leta zunze ubumwe z'Amerika, kwirukana Irak muri Koweit. Intambara yarangiye ku mugaragaro ku itariki ya 28 y'ukwa kabiri 1991, Irak itsinzwe kandi yirukanywe koko muri Koweit. Yari ihamaze amezi arindwi.

Ku itariki ya 20 y'ukwa gatanu 1991, Inteko y'Umuryango w'Abibumbye ishinzwe umutekano kw'isi, mu mwanzuro wayo 692, yashinze Komisiyo mpuzamahanga yo gukurikirana no gusaranganya indishyi Irak yagombaga guha Koweit. Yategetse ko iyo mali igomba kuba 5% bya gaz na peteroli n'ibiyikomokaho Irak igurisha mu mahanga.

Ku itariki ya 9 y'ukwa kabiri 2022, Komisiyo (yari iyobowe na Michael Gaffey, usanzwe ari n'ambasaderi wa Ireland mw'ishami ry'Umuryango w'Abibumbye i Geneve mu Busuwisi) yemeje raporo yayo ya nyuma, mbere yo kuyimurikira Inteko y'Umuryango w'Abibumbye ishinzwe umutekano kw'isi. Ni yo iyi Nteko yahereyeho kuru uyu wa kabiri (02/22/2022), ivuga ko Komisiyo irangije akazi kayo burundu kandi ko yagakoze neza. Isobanura ko "Irak itagifite inshingano zo gushyira imali mu kigega cya Komisiyo."

Muri iyi myaka 30 ishize, nk'uko perezida wayo Gaffey yabitangarije Inteko, "Komisiyo yakiriye ibirego miliyoni 2.7 byasabaga indishyi zingana n'amadolari miliyari 352. Yishyuye amadolari miliyari 52.4 ku birego miliyoni imwe n'igice (ugereranyije bingana na 15% by'ibirego byose hamwe Komisiyo yakiriye)."

Izi ndishyi zahawe abantu ku giti cyabo, ibigo by'ubucuruzi n'inganda, ibigo bya leta n'imiryango itegamiye kuri leta, berekanye ko igitero cya Irak cyabahombeje. Nk'ikigo cya leta "Kuwait Petroleum Corporation", kigenzura iby'ubucukuzi n'ubucuruzi bya peteroli byose, cyabonye indishyi z'amadolari miliyari 14.7.