Muri Afrika y'Epfo, Perezida Cyril Ramaphosa uyu munsi yasabye abaturage be kwirinda kwitwaza ubwicanyi bwibasira abahinzi b'Abazungu kugirango bazure urwango hagati y'amoko.
Ku italiki ya 3 y'uku kwezi kwa cumi, umusore w'umuzungu witwa Brendin Horner w'imyaka 22 y'amavuko yishwe urw'agashinyaguro. Umurambo we wari umanitse ku giti mu cyanya cy'ababyeyi be yakoranaga nabo mu by'ubuhinzi n'ubworozi, ahitwa Senekal, mu ntara ya Free State.
Ni muri kilometero 200 uvuye mu mujyi wa Johannesburg. Abagabo babiri bakekwaho kumwica batawe muri yombi. Bakekwaho no gushimuta amatungo ye. Nyuma y'iyicwa rya Brendin Horner, abahinzi b'abazungu bakoze imyivumbagatanyo, batera sitasiyo ya polisi aho abo birabura babiri bafungiye by'agateganyo bashaka kwihorera, batwika n'imodoka imwe ya polisi.
Umwe muri bo, wari ku isonga, yarafashwe arafungwa. Kuwa gatanu w'icyumweru gishize yagejejwe imbere y'umucamanza, amusomera ibyaha aregwa, birimo iterabwoba. Ibi nabyo byateye umujinya abazungu, kugera no mu badepite bamwe b'abazungu, bavuga ko n'ubucamanza bukoresha irondamoko ryibasira abazungu.
Kuri uyu wa mbere ni bwo Perezida Cyril Ramaphosa yavuze kuri ibi bibazo. Mu ijambo ageza ku baturage buri cyumweru, yagaragaje ko biteye agahinda, kandi ko byerekana ko Afrika y'Epfo itarakira ibikomere yatewe na politiki y'ivanguramoko yitwaga apartheid. Ati: "Ntitwakwirengagiza ko mu cyaro amoko abanye neza kuva aho demokarasi iziye. Nitudahangana n'iki kibazo nta shiti, kizakomeza kuba igisebe cy'umuvogo kimunga igihugu cyacu."
Perezida Ramaphosa yavuze ku ubwicanyi bw'i Senekal ari ikimenyetso ko "inkongi y'urwango mu moko ishobora kugurumana na none ku buryo bworoheje. Iyicwa ry'uriya musore, ryakurikiye n'imyivumbatanyo y'Abazungu bateye inyubakwa ya polisi biratoneka ibikomere bifite imizi mu bisekuruza." Yasabye abaturage b'Afurika y'Epfo kwirinda gukoresha bene ubu bwicanyi kugirango bahohotere abandi bahuje ubwoko.
Kuri we, abantu benshi bazira ubwicanyi ni Abirabura b'abakene. Naho umuryango AfriForum, uharanira inyungu z'Abazungu bo muri Afrika y'Epfo, watangarije ikigo ntaramakuru AFP cyo mu Bufaransa ko muri uyu mwaka, abahinzi-borozi b'abazungu 292 baratewe. 38 muri bo barishwe.
Abazungu bangana n'9% by'abaturage bose b'Afurika y'Epfo. Kugeza n'ubu, imyaka 25 nyuma y'apatheid, ni bo bikubiye 2/3 by'ubutaka bwose bw'igihugu. Guverinoma ya Perezida Ramaphosa irimo irategura umushinga w'itegeko wo kuvugurura iby'ubutaka.
Facebook Forum